Murabaha Mekanizması Klasik fıkıhta murâbaha malın mâliyetinin müşteriye bildirilmesi ve üzerine kâr eklenerek satılmasıdır. Yani müşteri satın aldığı mal sebebiyle satıcıya ne kadar kâr verdiğini bilmektedir. Ancak Türkiye’de uygulanan murâbahanın klasik fıkıhtaki vâdeli satıma tekâbül ettiği de bazı İslâm hukukçularınca ifâde edilmiştir. Bu durumda müşteriye malın mâliyetinin tam olarak açıklanma zorunluluğu olmamaktadır. Bugün katılım bankalarının […]
Bir emtiayı veya satılabilir bir hakkı satıcısından peşin bedelle alıp müşterisine vâdeli bedelle satmak ticârî bir işlemdir. Piyasadaki bütün tüccarlar peşin ya da vâdeli bedelle aldıkları emtiaları üzerine kâr koyup müşterilerine satmaktadırlar. Katılım bankaları da aynı işlemi yapmaktadır. Dolayısıyla murâbaha aynen diğer ticârî işlemler gibi dinen meşrûdur. İslâm hukukçuları gerçek bir malın gerçek satıcısından alınıp […]
Bankacılık sektörü kâr oranları en sıkı şekilde kontrol altında tutulan sektörlerden biridir. Bankalar kendi kâr oranlarını keyfî bir şekilde belirleyemezler. Örneğin bir müteahhit yaptığı konutların maliyeti ne olursa olsun kârını istediği gibi belirleyebilir. Piyasayı aşmadığı müddetçe aldatma olmayacağından dinen kârı da meşrû sayılır. Örneğin 60.000 TL’ye malettiği bir daireyi peşin bedelle 130.000 TL’ye satabilir. Halbuki […]
Fâizsiz bankacılıktaki murâbaha işleminin îne satışına benzetilmesi de problemli görünmektedir. Çünkü îne satışı temelde bir fâiz hilesidir. Daha çok veresiye satılan bir malın peşin geri alınması olarak tanımlanır. Bu satıma îne denmesinin sebebi bu kelimenin bir anlamının da “nakit para” olmasından kaynaklanmaktadır. Zira bir malı önce veresiye satın alıp sonra daha düşük peşin bedelle geri […]
Katılım bankalarının bizzat memur görevlendirerek müşterinin talep ettiği evi ya da arabayı alması gerektiği aksi halde fâizli işlem yapıyor olacakları zaman zaman ifade edilmektedir. Halbuki İslâm hukûkunda bazı ibadetlerin yapımında dahi vekâlet kabul edilmektedir. Örneğin kurban vekâletle kestirilebilir, hac vekâletle yaptırılabilir ve zekât vekâletle ödenebilir. O halde prensip olarak herkesin kendisinin yapması gereken ibâdetlerde dahi […]
Murâbahanın bir fâiz hilesi olduğunu ifade edenler ne müşterinin söz konusu malı bankadan satın almak ne de bankanın malı satın alıp müşterisine satmak amacında olduğunu, bilakis müşterinin ihtiyaç duyduğu paraya ulaşmak isterken bankanın da ona bu parayı hileli bir alım satım yoluyla verdiğini ileri sürmüşlerdir. Fâizli bankanın amacı her ne gerekçeyle olursa olsun kendisinden kredi […]
Bilindiği üzere katılma hesapları mudârabe (emek sermaye ortaklığı) esasına dayanır. Mudârabe akdinde rabbülmâl sermayeyi mudâribe teslim eder. Mudârip bu sermayeyi işletip gelir elde edecek ve bu gelir, iş sonunda başta anlaşılan orana göre paylaşılacaktır. Bu noktada mudâribin işi yaparken karşılaşacağı masrafların nasıl karşılanacağı gündeme gelmektedir. İslâm hukukçuları mudâribin iş yaparken sefere çıkıp çıkmayacağına göre sermayeden […]
Müşteri malın maliyetinin belli bir kısmını karşılayabilecek güçte ise katılım bankası satıcıdan malı iki şekilde alabilir: Katılım bankası malın tamamını satın alır. Müşteriye satarken müşterinin elindeki meblağı peşinat olarak alır ve malın satış bedelinin kalan kısmını taksitlendirir. Günümüzde katılım bankaları büyük oranda bu usûlü kullanmaktadırlar. Müşteriye murâbaha yapmaya karar verdiklerinde müşterinin elindeki meblağı kendi bankalarında […]
Katılma hesapları emek sermaye ortaklığıdır. Bir ortaklıkta kâr edilmesi, sermayenin işletilip vâde sonunda kârın ortaya çıkmasına bağlıdır. Sermaye ile yapılan ticâretin zarar etme ihtimali de vardır. Dolayısıyla katılma hesaplarına yatırılan meblağa ne kadar kâr verileceği başlangıçta belirli hale getirilemez. Yalnızca tahmîni rakamlar ifade edilebilir. Ancak bu tahminler bağlayıcı sayılamaz. Katılım Hesabı (Ortaklık) ile Toplanan Fonların, […]
Katılım bankalarının çalıştıkları müşterilerin bir bölümü fâiz hassasiyeti sebebiyle bu bankalara yönelmektedirler. Bankanın kâr oranı düşük de olsa fazla da olsa bu müşteriler bankayla çalışmaya devam ederler. Elbette katılım bankaları da bu müşterilerini kaybetmemek adına onların talepleri karşısında daha hassas davranırlar. Katılım bankalarıyla çalışan bazı müşteriler ise fâize karşı duyarlı değillerdir. Onların amacı satın alacakları […]
