İslâm hukukçuları teslim alınmamış malların satılması konusunda şu görüşleri ileri sürmüşlerdir: İmam Şâfiî yiyecek, akar, menkul veya nakit olup teslim alınmamış malın satışını sahih kabul etmemiştir. Osmân el-Bettî ise böyle bir satışı hiçbir kayıt koymaksızın sahih saymıştır. İmam Ebû Hanîfe gayr-i menkullerin teslim alınmadan satışına izin vermiş; bunun dışındakileri onaylamamıştır. İmam Mâlik ise yiyecek maddelerinin […]
Bir alım satımın iki tarafı vardır. Satıcının malını satma, müşterinin de peşin ya da vâdeli mal bedelini ödeyip malı alma hakkı söz konusudur. Bu ikisi arasında akit yapılırken çeşitli şartlar ileri sürülebilir. Örneğin kefil ve rehin gibi teminata yönelik ya da malın teslim yer ve zamanına yönelik mal teslimiyle ilgili şartlar sözleşmeye konulabilir. Bu şartlardan […]
Katılım bankaları mal alım satımı yaptıklarına göre satıcının sattığı malı ya bizzat kendileri ya üçüncü taraflara verdikleri vekâlet ya da bizzat müşterilerini vekil kılarak satın almaları gerekir. Günümüzde bu işlem daha çok müşteriye verilen vekâletle gerçekleştirilmektedir. Eğer katılım bankası bu vekâleti vermez ise satıcının sattığı malı almış olmayacağından müşteriye satmasından da bahsedilemez. Bu durumda müşterinin […]
İslâm hukûkunda ne malı almak ne de satmak için onu görmek şarttır. Yani bir müşteri görmediği bir malı satın alabilir; satıcı da görmediği bir malı satabilir. Bu noktada tartışmalı olan husus malın teslim alınmasının şart olup olmadığıdır. İslâm hukukçuları teslim alınmamış malların satılması konusunda şu görüşleri ileri sürmüşlerdir. İmam Şâfiî yiyecek, akar, menkul veya nakit […]
İslâm hukûkunda ticâretin yalnızca belli bir alanda yapılma zarûreti yoktur. Dolayısıyla katılım bankalarının müşterilerinin talebi üzerine dinen satıma uygun malları alıp satmalarına mâni bir dînî delil bulunmamaktadır.
Malların asıl faturaları müşteri adına kesilmiş ise veya malın tapu ya da ruhsatı devrolmuş ise katılım bankaları murâbaha yapmamaktadırlar. Yani bu halde faturayı, tapuyu ve ruhsatı malın mülkiyetinin müşteriye geçtiğini gösteren bir delil saymaktadırlar. Ancak İslâm hukûkunda bir malın satın alındığını gösteren tapu, ruhsat ve fatura gibi belgelerin her akitte müşterinin adına düzenlenmesi gerektiği şartı […]
Eğer vekâlet ile mal almak İslâm hukûkuna göre yasaklanırsa dünya üzerinde pek çok alım satım akdinin meşrûiyeti ortadan kalkar. İslâm hukûkunda vekâlet akdi oldukça geniş ve özgür bir alan bırakmaktadır. Neden bundan istifade edilmesin? Bugünkü ticâreti zorlaştırmak değil mümkün olduğunca meşrû daire içinde kolaylaştırmak gerekir. Aksi halde insanlar zaten mâkul ve gerçekte dînî olmayan zorlaştırmalara […]
Katılım bankaları nakit temin edilen kurumlar olmaktan daha ziyade emtia alım satımlarıyla ön plana çıkmış ve kendilerini topluma böyle tanıtmışlardır. Bu sebeple günümüzde katılım bankaları müşterilerinin nakit ihtiyaçlarını karşılamak üzere çoğunlukla bir işlem yapmamaktadırlar. Yani müşterilerinin doğrudan nakde ihtiyaçları olduğunda buna yönelik bir çözüm yolu kullanmamaktadırlar. Fakat para bulamaz ise büyük sıkıntılar yaşayacak samimi müşterilerine […]
Dinen muteber – kabul edilebilir ihtiyaçlar ve zarûretler söz konusu olduğunda bu ihtiyaç ve zarûretler oranında hükümlerin esnetilebileceği bilinen bir husustur. Bu durum “Zarûretler mahzurlu şeyleri mübah kılar” kaidesinde ifade edilmiştir. Zarûret kişinin yaşamını tehlikeye sokan riskli durumlardır. İhtiyaçlar ise yokluğu meşakkat doğuran şeylerdir. Örneğin susuzluktan ölecek haldeki bir kimse için su bir zarûrettir. Ancak […]
Fâizli bir bankaya kanûnî her ne sebeple olursa olsun kredi almak üzere başvurulabilir. Banka müşterisinin krediyi geri ödeme kabiliyeti olup olmadığını araştırır ve uygun gördüğü müşterisine krediyi verir. Bu kredinin gerekçesi ihtiyaç, konut, araç veya nakit olabilir. Fâizli banka için önem arzeden husus müşterisinin borcunu ödeme kabiliyetidir. Fâizli bankalar kimi kredilerde parayı doğrudan müşterisinin hesabına […]
